26.897 km2’lik bir alana sahip olan Ankara, 39.57 K enlemi ile 32,53 D boylamları arasında yer alır. Deniz seviyesinden yüksekliği yaklaşık 890 m’dir. Doğu yönünde Kırşehir ve Kırıkkale, Batı yönünde Eskişehir, Kuzey yönünde Çankırı, kuzeybatı yönünde Bolu ve Güney yönünde Konya ve Aksaray illeri ile çevrilmiştir. İlçeleri; Altındağ, Çankaya, Mamak, Keçiören, Sincan, Yenimahalle, Akyurt, Beypazarı, Çamlıdere, Çubuk, Elmadağ, Etimesgut, Evren, Kazan, Gölbaşı, Bala, Ayaş, Güdül, Haymana, Kalecik, Kızılcahamam, Nallıhan, Polatlı, Pursaklar ve Şereflikoçhisardır.

 

Orta Anadolu’nun kuzeybatısında yer alan il, Kızılırmak ve Sakarya nehirlerinin kollarının çevrelediği ovalarla kaplı bir bölgede yer alır. Bu bölgede orman alanları ile bozkır ve step alanlarını bir arada görmek mümkündür. İlin Kuzey sınırını Kuzey Anadolu sıradağlarının kolları olan dağlar ve Orta Anadolu düzlüklerinin devamı olan ovalar çizer. Güney kısmında Tuz Gölü çanağı, Kepez Ovaları ve Hacıbekirözü gibi düzlükler bulunur. Bu düzlükler arasında volkanik Karadağ, Karasimir Dağı, Paşa Dağı ve Teke Dağı yükselir. 

Dağın Adı                                                                    Yükseltisi

Çile – Ayaş Dağları

Dua Tepe                                                                        1.092 m

Çile Dağı                                                                        1.440 m

Abdüsselam Dağı                                                           1.610 m

Hızır Dağı                                                                      1.688 m

Karyağdı Dağı, Memlik Dağları(Karyağdı Tepesi)       1.459 m

Mire Dağı                                                                       1.635 m

Kavaklı Dağı (Bozkuş Tepesi)                                       1.801 m

Aydos Dağı (Kuzu Tepesi)                                             1.879 m

İdris – Elma Dağları

İdris Dağı                                                                        1.992 m

Elmadağ (Elma Dede Tepesi)                                         1.761 m

Tekke Dağı (Hüseyin Gazi Tepesi)                                 1.415 m

Diğer Dağlar

Karacadağ                                                                        1,724 m

Çaldağ                                                                              1.351 m

Mangaldağ                                                                       1.436 m

Yıldırım Dağı                                                                   2034 m

Işık Dağı                                                                           2015 m

Karakiriş Dağı                                                                  1414 m

Kurumcu Dağı  (Erenler Tepesi)                                      1738 m

İlin kuzeyine doğru gidildikçe Haymana, Bala hattının kuzeyinde Kuzey Anadolu sıra dağları ile irtibatlı olan dağ sıraları görülür. Bunlar arasında Elmadağ ve İdris dağı göze çarpar. Güney-Batı ve Kuzey-Doğu doğrultusunda Güre, Elma, İdris dağları, Karyağdı-Mire-Aydos-Çile sıradağları ile Ayaş ve Hıdır dağ sıraları arasında yer hareketleri sonucu çöküntü alanları ortaya çıkmış, kıvrılma hareketleri sonucu da Balaban, Mogan, Çubuk, Mürted ve Babayakup ovaları oluşmuştur. Sakarya ve Kızılırmak nehrinin kolları arasında yüksek sıradağları görmek de mümkündür. 

İl Kuzey yönünde Çubuk ve Kızılcahamam ilçelerinde yer alan sarp görünüşlü Yıldırım, Işık ve Yakut dağları ile çevrilmiştir. Batı yönünde ise Ayaş, Beypazarı ve Nallıhan ilçelerinin Kuzey sınırları Karakiriş, Kartal ve Manastır dağları ile çevrilidir. Güney kısmı kaplayan dağlar tatlı meyilli, yuvarlak sırtlı ve üzerleri düzdür. Bu alanda yer alan yükseltiler 1.050–1.500 m arasındadır. 

İl sınırları içinde Mogan, Tuz, Karagöl (Çubuk), Eymir, Karagöl (Kızılcahamam) gölleri bulunur. Bölgede yer yer volkanik arazilere de rastlanır. Bu kütle üzerinde 2.378 m yüksekliğindeki Köroğlu Dağı ile 2.006 m yüksekliğindeki Mahya Tepesi yer alır. İlin güneydoğu yönünde ise Hüseyingazi dağ kütlesi bulunur. 

İlin arazisini Sakarya ve Kızılırmak nehirleri ile Çubuk Çayı, İncesu ve Ova Çayları sulamaktadır. Adı geçen üç çay birleşerek Ankara Çayı’nı oluşturur.

Akarsular :

İlin arazisini Sakarya ve Kızılırmak nehirleri ile Çubuk Çayı, İncesu, Ova, Kirmir ve İnözü çayları ile çok sayıda dere sulamaktadır. Sakarya nehri Eskişehir ili Çifteler ilçesi yakınlarında doğar, Polatlı ilçesi sınırları içinde Porsuk çayı ile birleşir. Sarıyar baraj gölünden sonra tekrar batıya yönelir. İl içinde uzunluğu 168 km’dir. Ankara, Kirmir ve Seben çayları, Ilıcaözü, Elvanlı, Nal ve Pınarbaşı, Çoruhözü, Balaban dereleri, Delice, Irmak ve Akkuşanözü suları Sakarya nehriyle birleşirler. Kızılırmak nehrinin 256 km’lik kısmı il sınırları içinde akar. Sivas Kızıldağ eteklerinden doğar. Hirfanlı barajından sonra Şereflikoçhisar, Bala, Keskin, Kırıkkale ve Kalecik ilçelerinden geçer. İnözü Vadisi Beypazarı ilçesi içinden geçerek Kirmir çayı ile birleşir. Bu vadi ve içindeki çay Türkiye’nin 184 önemli kuş alanından biridir. Aynı zamanda, vadi içinde 60’ın üzerinde kelebek türü yaşar ve Ankara’nın önemli doğal zenginliklerindendir.

Doğal ve Yapay Göller :

Tuz Gölü: Türkiye’nin Van Gölü’nden sonra ikinci büyük su kütlesi olan Tuz gölünün bir bölümü Ankara sınırları içinde kalır. Derinliği az ve tuz oranı yüksektir (% 32). Ortalama derinliği 50–70 cm’dir. Yazın suyunun büyük kısmı buharlaşır ve çekilen suların yerinde tuz tabakası kalır. Yüzölçümü 1500 km2 dir. 

Mogan Gölü: 5 km uzunluğunda ve 1 km genişliğinde olup, derinliği 4 metreyi aşmaz. Su sporlarına uygundur. Gölde sazan, kefal ve sardalye balıkları üretilir. Kışın bazı yerleri donar. Bazı yerleri ise bataklıktır. Ankara’nın Gölbaşı ilçesi adını bu gölden alır. 

Eymir Gölü: Uzunluğu 6 km, genişliği 250–300 m olan set gölüdür. Dar ve kıvrımlıdır. Mogan Gölü’nden beslenir. Gölün çıkışı ise İmrahor deresinin başlangıcını oluşturur. Suyu tatlı ve balığı boldur. 

Karagöl (Çubuk): Kavak ve Yıldırım dağları eteğinde Çubuk ilçesi sınırları içinde bulunan, yaklaşık 2 hektar (0, 2 km2) alana sahip, maksimum 5,5 m, ortalama 4 m derinliği olan heyelan set gölüdür. Etrafında 10 hektarlık bir bölümü Tabiat Parkı olarak tescil edilmiştir. Doğal bitki örtüsü çam, meşe ve kavak ağaçlarından oluşur. 

Karagöl (Kızılcahamam): Işık Dağı eteklerinde çevresi 475 m, uzunluğu 170 m, eni 40 m olan uzamış elips biçimli sığ heyelan gölüdür. 

Bunların dışında Bayındır, Çamlıdere, Kesikköprü, Kurtboğazı, Çubuk I ve II barajlarının su biriktirme alanları yapay göller oluştururlar. 

Doğal Göller     

Eymir Gölü                                        3,45 km2

Karagöl (Çubuk)                                0,2 km2

Karagöl (Kızılcahamam)                   0,01 km2

Mogan Gölü                                       5 km2

Tuz Gölü                                            1500 km2

Baraj Gölleri

Bayındır Baraj Gölü                          0,71 km2

Çamlıdere Baraj Gölü                       32 km2

Kesikköprü Baraj Gölü                     6.50 km2

Kurtboğazı Baraj Gölü                      5.00 km2

Çubuk I Baraj Gölü                           0.94 km2

Çubuk II Baraj Gölü                         1.20 km2

Asartepe Baraj Gölü                         1.77 km2

Sarıyar Baraj Gölü                            83.80 km2

 

Yüksek dağlarla kuşatılan ilde kışları soğuk, yazları kurak geçen bir iklim görülür. En fazla yağışı İlkbahar mevsiminde alır. 
 

Bu iklim şartları ve coğrafi yapı Ankara ve çevresinde step ve orman gibi iki ayrı bitki topluluğunun gelişmesine yol açmıştır. Yörede yaygın olarak görülen step bitki örtüsü az yağış alan çukur alanlarda ve platolar üzerinde yer alır. Bu bitki topluluğu içinde ağaç yok denecek kadar azdır. Genelde dikenli çalılar dikkati çeker. Bunun yanı sıra, akarsu boylarında görülen iğde, söğüt ve kavak ağaçları da step alanı içinde yer alır. Step türü bitki örtüsünün en yaygın türlerini otlar oluşturur. Çoğu küçük boylu olan bu bitkiler birbiri yanında ve kümeler halinde toplanmıştır. Step bitki topluluğunun başlıca türlerini kısa boylu çayırlıklar, ayrıkotu, keven, sorguç otu, üzerlik otu, katırtırnağı, yabani arpa, püsküllü çayır, hardal otu, yemlik otu, yılgın otu, yavşan otu, gelincik, papatya, hatmi, kekik, sütleğen, ballıbaba, yabani gül, böğürtlen ve daha birçok bitki oluşturur. 
 

İl çevresinde plato üzerinde yükselen tek dağlar ile kuzeydeki dağlık sahada yağışlardaki artış sayesinde orman örtüsü ortaya çıkmaya başlar. Bozkır ortasında adacıklar halinde görülen ormanlar, genelde insan tahribatından arta kalan korulardır. Bu tür ormanlarda hakim ağaç türü karaçam, ardıç ve yer yer meşedir. Kurakçıl orman deyimiyle adlandırılan bu ormanların en güzel örneğini Beynam Ormanı oluşturur. Ankara’nın kuzey yönünde yer alan Kızılcahamam ilçesi yakınlarından başlamak üzere orman örtüsü sıklaşmaya ve gürleşmeye başlar. Burası Karadeniz ve İç Anadolu bölgeleri arasında geçiş alanı olup,, bölgenin bitki örtüsü iğne yapraklı ağaçlardır.

 

İçme Suyu Sağlayan Barajlar

Bayındır Barajı: Ankara’nın 12 km güneydoğusunda, Bayındır Deresi üzerinde kurulmuştur. 1965 yılında faaliyete geçmiştir. Göl alanı 0.71 km2’dir.

Çamlıdere Barajı: Çamlıdere ilçesinden akan Bayındır Deresi üzerinde inşa edilmiştir. 1985 yılında faaliyete geçmiştir. 32 km2’lik göl alanı vardır.

Çubuk I Barajı: Ankara’nın 11 km kuzeyinde, Çubuk Çayı üzerinde 1930–36 yılları arasında inşa edilmiştir. İçme-kullanma ve sanayi suyu temini yanı sıra taşkın kontrolü sağlamak amacıyla kurulmuş olan baraj Cumhuriyet döneminin ilk barajıdır. Akarsu yatağından yüksekliği 25 m olup, göl alanı 0,94 km2’dir.

Çubuk II Barajı: Ankara’nın 54 km, Çubuk ilçesinin ise 5 km kuzeyinde Çubuk Çayı üzerinde, vadinin daraldığı bir bölgede, şehrin su ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan bir barajdır. 1964 yılında faaliyete geçmiştir. Göl alanı 1.20 km2’dir.

Sulama Suyu Sağlayan Barajlar

Asartepe Barajı: Güdül ilçesi yakınlarında akan İlhan Deresi üzerinde kurulmuş ve 1980 yılında faaliyete geçmiştir. Göl alanı 1.77 km2, sulama alanı 2.260 hektardır.

İçme ve Sulama Suyu Sağlanan Barajlar

Kurtboğazı Barajı: İstanbul yolu üzerinde 56. kilometrede yer alır. Piknik alanlı, yüzme havuzu ve restoranı bulunan barajın gölü su sporları için elverişlidir. Ulaşım toplu taşıma araçlarıyla yapılmaktadır.

Elektrik Enerjisi Sağlanan Barajlar

Kesikköprü Barajı: Kızılırmak nehri üzerinde inşa edilen baraj 1966 yılında faaliyete geçmiştir. Göl alanı 6.50 km2’dir.

Sarıyar Barajı: Ankara’ya 165 km uzaklıkta, Nallıhan yolu üzerindedir. Barajın arkasındaki yapay gol balıkçılık ve su sporları için elverişli olup kıyısında tesisler bulunmaktadır. Ulaşım Nallıhan ilçesi otobüs ve minibüsleri ile yapılmaktadır.

Kaynak : ankara.gov.tr