Eski adı SAMUSAT-SUMAYSAT olan SAMSAT, yörede tarihi en eski olan yerleşim yerlerinden birisidir. Bazı kaynaklardan milattan önce 6000 yılında Orta Asya’dan gelen Türklerden PROHİTİTLER tarafından kurulduğu belirtilmektedir. Fırat’ın Batı ve Doğu kesimleri arasında en elverişli geçit yerinde bulunduğundan SAMSAT tarih boyunca önem kanmıştır.
 

Sümerler zamanında SEMİATA adı verilen SAMSAT’ın Demir çağında Hitit krallığının merkezi olduğu sanılmaktadır. Bölge M.Ö. 708 11. Sargon tarafından zapt edilerek Asur’a bağlı bir eyalet durumuna gelir. M.Ö 605 yılında Babilleri eline geçer. Daha sonra sırasıyla Medlerin, Perslerin (M.Ö. 533), Makedonya krallığının (M.Ö.333) e Selevkosların hakimiyeti altına girer.
 

Samsat M.Ö. 69’da Kommagene krallığının merkezi olur. Kommagene kralları Antichos sanıyla anılır. 150 yıllık süre içinde 4 kral tahta geçti. Bunlardan Kral Antichos III’nün Romalılara yenilgisi üerine Kommagene Devletinin egemenliği sona erdi. M.S. 72 yılında bir Roma eyaleti haline getirilen Samsat bir ilim merkezi haline geldi. Ülü bilgin Lukianus bu dönemde Samsat’ta doğar. Bu arada Samsat birkaç kez Perslerle Romalılar arasında el değiştirir. M.S 271’de tekrar Romalıların eline geçer bu dönemde nüfusu 50.000’i geçer.
 

Daha sonra Bians’ın ve sonrada Arapların eline geçer. Samsat’a Hz. Ömer zamanında Şimşat, Şümişat denir. 1085’te Melikşah, 1114’deZenginler, 1180’de Selahattin Eyyubi, 1203’de Anadolu Selçuklularında Rüknettin Süleyman II Samsat’a hakim olur. 1237’de Harzemşahlar tarafından yağma edilen Samsat 1240’da Moğol İmparatoru Hülagü Han tarafından sonrada Dulkadiroğulları tarafından istila edilir.
 

1392’de Yıldırım Beyazıt Tarafından Osmanlı Devleti’ne bağlanır. 1401’de Timur tarafından tahrip edilir. 1516’da Yavuz Sultan Selim tarafından tekrar Osmanlılara katılır. Osmanlı yönetiminde eski önemini kaybeder ve sancak merkezi olur.
 

Cumhuriyet dönemimde daha da küçülerek bucak merkezi durumuna girer. Samsat 1960’da ilçe merkezi haline getirilir ve Adıyaman iline bağlanır.
 

Samsat ilçesi Atatürk Barajı göl suları altında kalmasından dolayı 05.03.1988 tarihinde eski yerleşim yerinden tahliye edilmiş ve 21.04.1988 tarihli3433 sayılı kanunla merkezi değiştirilerek bugünkü yerine taşınmıştır.
 

Günümüzde yapılan Arkeolojik araştırma ve kazılarla eski Samsat ve civarında o dönemlere ait saraylar, su kemerleri, kaleler, v.b. yapılar, kıymetli eşyalar bulunmuştur. Bu eserlerden bir kısmı Adıyaman müzesinde sergilenmektedir.
 

Kaynak : Samsat Belediyesi