AFYONKARAHİSAR İLİNİN HARİTADAKİ KONUMU

Dinar’ın bilinen geçmişi M.Ö. 1200 yıllarına kadar iniyor. Yontma Taş Devrinin kalıntı ve mağaralarına rastlanan Dinar’da ilerde yapılabilecek bilimsel bir kazı M.Ö.1200’lerin çok gerilerindeki uygarlık eserlerini gün ışığına çıkaracaktır. 1951-1953’de Dinar’da arkeolojik kazılar yapan, İngiliz Arkeolog James Mellaart da bazı ipuçlarından sonra bu tür kazıları ön görmüştür.

“Dinar” (Gelenia) M.Ö.1200-546 arasında Frikya krallığının en gözde şehridir. Her şey Truva savaşına katılan Ahiya Prenslerinden Geleneios’un savaş sonrasında İç Anadoluya gelerek yerleşmesiyle kurulmuş ve bundan dolayı “Gelenia” almıştır. Gelenia’dan sonra M.Ö.281-288’de bu defa başka bir kumandan Dinar’a annesinin adını koymuş: “APEMEİA”. Osmanlı devrinin son yıllarına kadar süren  APEMEİA adı, 1800’lü yılların sonlarına doğru “GEYİKLER” olmuş, 1860’larda buralara gelen William Martin Leake adında bir İngiliz arkeolog, bir zenginlik ve varlık simgesi olarak GEYİKLER’e “Dinar” adını koymuştur.

M.Ö. 150-172 ‘lerde Dinar’da kral 3.Midas vardır. Büyük depremde yerlerden sıcak sular fışkırdığı, evlerin su ve toprak altında kaldığı yıllarda Kral Midas’ın gücüyle suların yer altına çekilmesinden sonra yeni baştan imar edilen Dinar,  sarayları, tapınakları, barajları, ev bahçeleri ve zenginliği ile devrinin Başkenti olmuştur. Kral Midas’dan başka önemli bir isimde menderes nehrinin ismini aldığı MEANDROS’dur

M.Ö.546-333’lerde Kral Dara 700 bin kişilik ordusu ile savaşlara giderken Gelenia’ya(Dinar) gelip konaklamış. O zamanın zenginlerinden Pytios adında biri, Kral Dara’ya üzümleri ve dalı altından olan asma dalı armağan etmiştir.

M.Ö.333-282’de ünlü kumandan Büyük İskender de Dinar’a gelmiş Helen Birliğini kurmuş.Antigigones’i Frikya’ya vali atamış, savaşlar yönetmiş. Antigigones, Mısır, Trakya ve Suriye Krallarına karşı açtığı savaşta yenilmiş, böylece SELEVKOS’lar devri başlamış Geleniada.

M.Ö.281-188 arasında A.Soter Dinar’a annesinin adı APAMEİA’yı vermiş. Gelenia’nın bulunduğu yeri beğenmeyip Dinar’ı düzlüğe doğru, Suçıkan sularının yanına, Tekke Tepesinin eteklerine doğru kaydırmış. APAMEİA o dönemin başlıca ticaret merkezlerinden birisi olmuş, hatta küçük Asyanın  Selçuk’tan sonra ikinci büyük şehri durumuna gelmiş.

M.Ö.188’de APAMEİA CİBİTOS antlaşması yapılmış. M.Ö.129-72’ lerde Bergama’nın egemenliği altında kalan APAMEİA, 129’da Pont(Pontus) Krallığının eline geçmiş M.Ö.72’de son bulan Pont’lardan sonra Roma Dönemi’nin sonuna kadar APAMEİA (Dinar) Romalıların yeniden yücelttiği, zenginleştirdiği bir şehir olmuş. Paralar basılmış, paraların üstlerine figürler işlenmiş.

1071’de Oğuz Boylarının Anadolu’da Beylikler kurması sonucu APAMEİA şehri Germiyan Oğullarına bağlanmış, 1288 de Germiyanlar Dinar’da yaptıkları bir savaşta yenilmişler.

1071-1299’da Dinar’da Selçuklular var. Ve 1800 yıllarına kadar Dinar, belirli belirsiz ufak bir köy olarak yaşamını sürdürmüş. 

COĞRAFİ DURUM

İdari bakımdan Afyon iline bağlı olan Dinar, Akdeniz ve Ege bölgesi arasında kalır. İlçe merkezi ve merkeze bağlı köylerin (Batı kısmı) büyük kısmı ve Dombay ovası bucağının güney kısımları Akdeniz Bölgesinde, diğer yerleşim alanları ise Ege Bölgesindedir.

Göller yöresi içinde incelenen Dinar ilçesi Kuzeyde Sandıklı, kuzeydoğuda Şuhut,güneydoğuda Isparta, kuzeybatıda Denizli, güney batıda ise Dazkırı ile çevrilidir. Dinar ilçesi 1286 Km2 genişliğinde, merkez, Dombay ova ve Çölovası bucağı ile 63 köyden meydana gelir. İlçe nüfusu 1990 sayımına göre 104280 dir. İlçe 37°50' - 38°20' kuzey paralelleri ile 29°58' -30°32' doğu meridyenleri arasındadır.

İlçe merkezi olan Dinar 30°09' doğu meridyeni ile 38°04′ kuzey paraleli noktasındadır. Kuzeyinde Samsun dağları, doğu ve güneyinde Akdağ, batıda Dinar ovasının yer aldığı dalgalı bir alanda kurulmuştur. Kara yolu kavşak ve demiryolu üzerinde bulunması nedeniyle ulaşım bakımından önemli bir konuma sahiptir.

Dinar; Akadeniz ikliminden, İç Anadolu kara iklimine geçiş karakteri gösteren yöresel klima alanıdır. Akdeniz etkileri: Göller Yöresi ve Büyük Menderes vadisinden gelir. Bazı yıllar Akdeniz ağırlıklı, bazen de kara karakterleri ağır basar. Yıllık sıcaklık ortalaması 12,64ºC yıllık yağış toplamı 457,4 mm dir. Yağışın mod derecesi 451mm dir. Yağışın mevsimlere dağılışı ilkbahar %33,4, yaz %12,7, sonbahar %19,6, kışın ise %34,3 tür.