GİRESUN İLİNİN HARİTADAKİ KONUMU

TARİHÇE

Türkçe bir kavram olan “Güce”, sözlükte “kırılmış buğday, yarılmış mısır ve burçak” anlamlarına gelmektedir.[1] Bazı mahalli araştırmalarda bu kelime küçük anlamında “küçe” kavramıyla ilişkili görülmüştür. Yine buraya gelip yerleşen “Gücefveroğulları” nın ilçeye ilham kaynağı olduğunu savunanlar da vardır. 1835 tarihli nüfus defterinde bu sülalenin adına yer verilmiştir.
 
Son yıllarda Karadeniz Bölgesi Türk tarihi konusunda yapılan akademik çalışmalarda bu ismin esasında İslam öncesi Türk kavimlerinin bölgedeki iskânına işaret ettiğine dair önemli bulgulara ulaşılmıştır. Buna göre Dereli ilçesine bağlı Güce-se köyü ile Kızıltaş köyünün Göcü Mahallesi de İslamiyet öncesinde Karadeniz Bölgesi’ne yerleşen Turanî kavimlerden biri olarak Küçelilerin varlığına işaret etmektedir. Karlukların bir kolu olan Küçeli oymağının yerleşmesiyle buraya Güce denildiği sonucuna varılmıştır.
 
Tarihi Gelişim
 
İlçe adının kaynağı İslamiyet öncesinde bölgeye gelen bir Türk topluluğuna dayandırılmakla birlikte bu dönemin tarihine ait özel ve detaylı bilgilere henüz raslanabilmiş değildir. Genel olarak tarihte Tirebolu içinde mütalaa edildiği için Güce’nin tarihi serüvenini de Tirebolu tarihi içinde aramak gerekir.
 
Müslüman Türklerin fethinden önce kuzeyde deniz, güneyde yaylalar bölgesi, batıda Yağlıdere ve doğuda da Harşid ile mahdut coğrafyanın MÖ. 2000’li yıllardan başlayarak kadim sakinleri sırasıyla Kaslar, Gutiler, Mosklar, Tibarenler, Kimmerler, İskitler, Medler; Persler, Kolhlar, Diriller, Halipler ve Tibarenler şeklinde ifade edilmiştir. Genellikle sahil kesiminde ticarî koloniler kurarak yaşamış olan bu kavimlerin Güce ilçesinin bulunduğu coğrafyadaki toprakları ne ölçüde iskân alanı olarak seçtikleri konusunda pek bilgi yoktur.  
 
Güce ilçesini de kapsayan coğrafyanın fethi, iskânı ve İslamlaşma süreci Çepni Türkleri eliyle gerçekleşmiştir. Yukarı Kelkit havzasında yerleşik durumdaki Çepnilerin sosyal yaşamlarına uygun yeni yurt arayışlarının bir sonucu olarak 14. Yüzyılın ortalarından itibaren Harşit vadisini takiben bölgeye gelerek yerleşmeye başladıkları artık bilinen bir konudur. Bu süreçte Melik Ahmed Bey, oğlu Melik Mehmed Bey, Eşter Bey, Özlemiş Bey ve Yar Ali Bey gibi Çepni ileri gelenlerinin gayretleri dikkat çeker. Söz konusu beylerin fetih faaliyetinden sonra kurulan köy yerleşmeleri arasında bugünkü Güce ilçesine tekabül eden bölge de vardır. Bütünüyle Türklerin iskân alanı olan bu çevrenin sosyal durumuna ışık tutan ilk kayıtlara, Trabzon’un fethinden sonra hazırlanan tahrir defterlerinde yer verilmiştir. 
 
1486 tarihinde yazımı tamamlanan tahrir defterinde Güce ilçesini de kapsayacak şekilde sekiz köyden oluşan Alahnas nahiyesi bir idari/mali ünite olarak teşkil edilmiştir. Çepnilerin yerleştiği sahada oluşturulan yedi nahiyeden biri olan Alahnas nahiyesine bağlı köyler Alapelit, Arageriş, Baş, Çukur, Çeğel, İlit, Kuz, Alahnas ve Karaçukur şeklinde ifade edilmiştir. Ancak ilerleyen yıllarda bu bölge Tirebolu kazası içinde mütalaa edilmiştir. Osmanlı tarihi boyunca ve hatta Cumhuriyetin ilanından sonra da bölge Tirebolu ilçesine bağlı kalmıştır.

COĞRAFİ DURUM

Fizikî Yapı
 
İlçemiz Karadeniz Bölgesinin Doğu Karadeniz bölümünde yer alan Giresun İline bağlı 40° 53' K Enlemleri ile 38° 48' D Boylamları arasında 341 m rakımdadır. Kuzeyinde Tirebolu ilçesi, doğusunda Tirebolu ve Doğankent İlçesi, batısında Espiye İlçesi, güneyinde Gümüşhane ili Kürtün İlçesi ile çevrilidir. Dağlar kuzeyden güneye doğru yamaçlar oluşturarak yükselirken Gelevera, Karaovacık ve Karadoğa Dereleri ile kollarının kestiği derin dar tabanlı vadi şekillerini oluşturur.  Yüzölçümü 351 km2’dir.

İlçemiz Giresun-Trabzon sahil yolundan 14 km içeride olup, Espiye İlçesine 18 km, Tirebolu İlçesine 21 km, Giresun İl Merkezine 49 km, Ordu-Giresun Havalimanına 78,5 km uzaklıktadır.

Doğu Karadeniz Dağlarının batıya doğru uzantısı olan  Giresun Dağlarında yer alan  Ciritlik tepesi (2.120 m.), Çaldağı, Alitepe, Pehlivantepe, Şıhtepe, Civiltepe, Gürcütepe, Hambartepe gibi yüksek tepeler mevcuttur.

Jeolojik yapısı Mezozoik dönemde oluşmuştur. Üst Kretase volkanik fasiyestir. İlçemiz 4. Derece deprem riski taşıyan kuşak içerisinde yer alır.
 
Akarsular
 
Giresun ile Gümüşhane sınırında bulunan Akılbaba dağından doğan Gelevera, Karaovacık ve Karadoğa dereleri ilçemizin başlıca akarsularıdır.
Gelevera Deresi: Adını Gelevera yaylasından alır. Özlüce Deresi olarak da bilinir. Gümüşhane sınırları içerisinde bir miktar yol aldıktan sonra Giresun İli sınırlarına girer.  Üzerinde Gümüşhane İline bağlı Kürtün İlçesi sınırları içerisinde 1545 metre rakımda Gökçebel barajı bulunmaktadır. Dere Güce ilçesinin Batısında bulunan Espiye ilçesine bağlı Arpacık köyü yakınlarında Karadoğa deresi ile birleşir. Uzunluğu 80 km dir.
Karaovacık deresi: Üzerinde Güce ilçesi sınırları içerisinde 1814 rakımda Alaçamdere Barajı bulunmaktadır. Espiye İlçesine bağlı Direkbükü köyü yakınlarında Yine Akılbaba Dağlarından doğan Karadoğa Deresi ile birleşerek Karadoğa Deresi ismini alır. Bir miktar yol aldıktan sonra Güce ilçesinin Batısında bulunan Espiye ilçesine bağlı Arpacık köyü yakınlarında Gelevera deresi ile birleşir. 
 
İklim ve Bitki Örtüsü
 
Güce İlçesi Karadeniz iklim kuşağı içerisinde yer alması dolayısıyla, ilçede ılıman bir iklim hüküm sürmektedir. İlçenin yıllık ortalama sıcaklığı 12.9 derecedir. Ağustos ayı 21.6 derece sıcaklıkla yılın en sıcak ayıdır. Ocak ayında ortalama sıcaklık 4.7 derece olup yılın en düşük ortalamasıdır. Yıl boyunca sıcaklık 16.9 derece dolaylarında değişim göstermektedir. Yıllık yağış miktarı 878 mm olup, 42 mm yağışla Temmuz ayı yılın en kurak ayıdır. Ortalama 104 yağış miktarıyla en fazla yağış Ekim ayında görülmektedir. Yılın en kurak ve en yağışlı ayı arasındaki yağış miktarı: 62 mm’dir. [3] Her mevsimin bol yağışlı olması nedeniyle İlçe toprakları bitki örtüsü yönünden zengindir.   İlçede 19.332 Ha. Orman ve çalılık arazi mevcut olup, belli başlı ağaç türleri; Kestane, Kızılağaç, Meşe, Kayın, Göknar, Sarıçam ve Ladindir.
 
İlçenin Toprak yapısı alt kesimler kırmızı sarı podzolik, yukarılara çıktıkça gri kahverengi podzolik, yayla kesimlerinde de yüksek dağ çayır toprakları mevcuttur. İlçe topraklarının büyük bir kısmı şiddetli su erozyonu etkisi altındadır. Bir kısım topraklar ise orta şiddetli su erozyonu etkisi altındadır.